Eksploatacja i ładowanie akumulatorów żelowych i AGM.

Kupując akumulator miejmy na uwadze do jakiego urządzenia go zastosujemy (wygoda przenoszenia, wielkość  poboru  prądu, praca cykliczna czy buforowa

- Praca buforowa (zasilanie awaryjne) - akumulator jest cały czas podłączony do układu ładowania i stanowi awaryjne źródło zasilania w przypadku zaniku napięcia sieciowego.

- Praca cykliczna - akumulator jest podstawowym źródłem zasilania urządzenia i po rozładowaniu jest odłączany od obciążenia i ponownie ładowany np. : silnik elektryczny do łodzi, pontonu

Przy zakupie akumulatora, należy pamiętać że najlepiej zastosować jest akumulator o pojemności nieznacznie wyższej od naszego zapotrzebowania jeżeli pozwala nam na to miejsce instalacji , posiadając zapas pojemności uchroni to nas przed całkowitym rozładowaniem akumulatora.

Akumulatora nie należy w żadnym wypadku rozładowywać poniżej 10.5 V dla akumulatora 12 V i 5,25 dla akumulatora 6 V, rozładowywanie akumulatora poniżej tej wartości może prowadzić do nieodwracalnych zmian w akumulatorze co skutkuje spadkiem jego pojemności i zarazem wartości użytkowej. W celu kontrolowania stanu naładowania i zabezpieczenia przed głębokim rozładowaniem akumulatora stosuje się różnego rodzaju zabezpieczenia (strażnik rozładowania akumulatora).

Prawdopodobny czas pracy nowego akumulatora można wyliczyć ze wzoru:

h = ((Ah x V) / W ) / 1,6

• h - czas pracy w godzinach
• Ah - pojemność akumulatora
• V - napięcie akumulatora
• W - moc pobierana przez urządzenie
• 1,6 - współczynnik rozładowania akumulatora

Nowe akumulatory naładowane są przez producenta ale gdy trafią do naszych rąk mija trochę czasu dlatego zaraz po zakupie akumulatora należy podłączyć akumulator do ładowania aby uzupełnić w nim ubytek energii (akumulatory nieładowane przez dłuższy czas ulegają nieznacznemu samorozładowaniu).

Akumulator należy ładować aż do wystąpienia objawów pełnego naładowania.

Eksploatując akumulator należy pamiętać o temperaturze w jakiej będzie eksploatowany. Optymalna temperatura pracy akumulatorów żelowych wynosi 20°C. Praca w podwyższonej temperaturze powoduje skrócenie ich żywotności. Oznacza to, że akumulator eksploatowany np. w 33°C zachowa 50% swojej żywotności. Dlatego też należy umieszczać akumulator z dala od urządzeń będących źródłem ciepła (np. transformator, radiator), zachować przynajmniej 1,5 cm odstępu wokół akumulatora oraz stosować urządzenia z otworami wentylacyjnymi w obudowie dla zapewnienia swobodnej cyrkulacji powietrza, zastosować efektywną naturalną lub wymuszoną wentylację.

Praca akumulatora w niskich temperaturach powoduje spadek jego pojemności i należy o tym pamiętać dobierając pojemność akumulatora dobierać ją z odpowiednim zapasem. W temperaturze 0°C pozostaje do dyspozycji ok. 85% a w minus 10°C i minus 20°C odpowiednio 75% i 65% pojemności znamionowej.

Podczas użytkowania akumulatora, po jego rozładowaniu nie należy zwlekać z ponownym naładowaniem. Najlepiej jest naładować akumulator  w ciągu 24 godzin od rozładowania. Przechowywanie akumulatora w stanie rozładowanym jest nie wskazane ponieważ skraca  jego żywotność.

Ładując akumulator należy przestrzegać podstawowych zasad : napięcie końcowe ładowania nie powinno przekraczać 15V a  maksymalny prąd ładowania nie powinien być większy niż 0,3C. (gdzie C to pojemność akumulatora)

Za minimalny prąd ładowania przyjmuje się 0,1C, gdzie C to pojemność akumulatora. Przy znikomych prądach ( <0,1C) nowy sprawny akumulator powoli się naładuje, ale w starym, zużytym ten sam prąd nie pokryje nawet strat samowyładowania. Do ładowania akumulatorów warto używać ładowarek automatycznych które po osiągnięciu właściwego napięcia przez akumulator układ nie rozłącza ładowarki, zaś od tego momentu na akumulatorze podtrzymywana jest stała wartość napięcia mierzona bezpośrednio na biegunach akumulatora, gdy napięcie na biegunach spada ładowarka sama doładowuje akumulator.

Przechowując akumulator dłuższy okres i chcąc zachować jego maksymalną żywotność, należy przede wszystkim przechowywać go w stanie suchym  i naładowanym, najlepiej w pomieszczeniu, w suchym i chłodnym miejscu. Uwaga : Mokra obudowa akumulatora zwiększa możliwość samorozładowania. Zabrudzenia i nagromadzony kurz usuwać suchą szmatką lub szczotką.

Gdy akumulator nie jest podłączony do ładowarki sprawdzać stan akumulatora raz na miesiąc i doładowywać raz na trzy miesiące. Tak przechowywany akumulator pozwoli nam dłużej zachować jego sprawność i pozwoli utrzymać go w ciągłej gotowości do pracy.

Zaleca się ładowanie akumulatorów żelowych metodą stałonapięciową z ograniczeniem prądowym (np. ładowarki automatyczne EST). Początkowy prąd ładowania nie powinien być większy niż 0,3 pojemności akumulatora, (najlepiej 0,1 pojemności akumulatora).

Napięcie ładowania podczas pracy buforowej powinno wynosić od 2,25 do 2,30V/ogniwo (zalecane 2,275V/ogniwo) czyli od 13,5 do 13,8V dla akumulatorów 12-to voltowych i od 6,7 do 6,9V dla akumulatorów 6 voltowych.

Napięcie ładowania podczas pracy cyklicznej wynosi 2,4V/ogniwo czyli 14,4 dla akumulatorów 12-to voltowych i odpowiednio 7,2V dla 6 voltowych akumulatorów żelowych i AGM.

Akumulatory ołowiowo-kwasowe są wrażliwe na powtarzające się nadmierne rozładowania. Zbyt głębokie rozładowanie akumulatora powoduje ograniczenie jego możliwości magazynowania energii, zmniejszenie pojemności i skrócenie żywotności. Przyczyną nadmiernego rozładowania może być również pozostawienie rozładowanego akumulatora przez dłuższy czas bez ładowania, gdyż występuje samorozładowanie co może doprowadzić do jeszcze głębszego rozładowania. Zbyt głęboko rozładowywane akumulatory ulegają zasiarczeniu, które objawia się częściową, nieodwracalną utratą dostępnej pojemności. Na prawidłowo eksploatowane akumulatory producent przewiduje około 10-12 lat okresu użytkowania.